
Gốm Sứ Bồ Bát Ninh Bình - Nét Độc Đáo Từ Vùng Đất Di Sản
-
Người viết: Xuân MKT
/
Ninh Bình nằm ở vị trí ranh giới 3 khu vực địa lý: Tây Bắc, châu thổ sông Hồng và Bắc Trung Bộ. Tỉnh này cũng nằm giữa 3 vùng kinh tế: vùng Hà Nội, vùng duyên hải Bắc Bộ và vùng duyên hải miền Trung. Không chỉ thu hút du khách bởi những danh thắng nổi tiếng như Tràng An, Tam Cốc, hay Bích Động, mà còn được biết đến như một trung tâm nghệ thuật gốm sứ độc đáo. Gốm sứ Ninh Bình không chỉ là sản phẩm gốm sứ được dùng trong sinh hoạt hằng ngày, mà còn là biểu tượng văn hóa đối với người dân địa phương.
Làng gốm cổ Bồ Bát xưa, nay là làng Bạch Liên, thuộc xã Yên Thành, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình, vốn là làng nghề nổi danh với nhiều sản phẩm gốm sắc trắng độc đáo và tinh tế. Nơi đây có loại đất sét Bồ Di còn gọi là đất non sương rất quý hiếm. Loại đất này có đặc điểm tạo nên dòng men trắng, chỉ cần nung 50 – 70% thời gian so với các loại đất khác nhưng vẫn bảo đảm chất lượng về độ mịn, cứng, sau khi nung sản phẩm ít bị nứt, vỡ hơn so với các loại đất sét khác.
Nguồn: Công ty TNHH Bảo tồn và Phát triển gốm Bồ Bát
Đặc Điểm Nổi Bật Của Gốm Sứ Ninh Bình
1. Thiết kế tinh xảo, đậm nét truyền thống
Gốm sứ Ninh Bình nổi bật với những hoa văn mang dấu ấn của vùng đất và văn hóa địa phương. Hình ảnh hoa sen, chim lạc, hay cá chép được vẽ tay một cách tinh tế, góp phần tô điểm bản sắc riêng của nghệ thuật gốm sứ nơi đây.
Thiết kế gốm sứ Ninh Bình mang phong cách đơn giản nhưng không kém phần tự nhiên và đẹp mắt. Tất cả được thể hiện qua từng đường nét hoa văn nhỏ nhất.
2. Chất liệu cao cấp, bền bỉ
Gốm sứ Ninh Bình được làm từ đất sét chất lượng cao, chủ yếu khai thác từ vùng đất địa phương giàu khoáng chất. Chất đất này giúp sản phẩm có độ bền, khả năng chịu nhiệt và chống thấm tốt. Gốm Ninh Bình thường mang màu sắc trầm ấm như nâu đất, vàng nhạt hoặc xám mộc mạc, tạo cảm giác gần gũi với thiên nhiên.
Gốm Ninh Bình có độ cứng cao, bền bỉ theo thời gian nếu được giữ gìn cẩn thận trong quá trình trưng bày, sử dụng. Chính vì vậy mà gốm sứ Ninh Bình rất phù hợp để dùng trong đời sống hằng ngày.
Nguồn: Đài Phát thanh và Truyền hình Ninh Bình
Sản phẩm gốm sứ Ninh Bình thường được trang trí bằng các họa tiết hoa văn truyền thống như mây trời, chim muông, hoa lá hoặc các hình ảnh mô phỏng đời sống sinh hoạt của người dân Việt Nam. Các họa tiết được khắc hoặc vẽ tay rất tinh tế. Sản phẩm gốm sứ Ninh Bình được làm hoàn toàn bằng tay bởi các nghệ nhân lành nghề. Quy trình từ tạo hình, khắc họa tiết đến nung gốm đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo, tạo nên giá trị độc nhất cho từng sản phẩm.
Quy Trình Sản Xuất Gốm Sứ Ninh Bình
Quy trình làm gốm sứ Ninh Bình vẫn giữ được những bước thủ công truyền thống, và quy trình này đòi hỏi sự tận tâm và khéo léo của người thợ. Cũng như những dòng gốm sứ khác, gốm sứ Ninh Bình cũng có những bước làm gốm cơ bản như chọn nguyên liệu, nhào đất, tạo hình, trang trí, tráng men và nung gốm.
Gốm Bồ Bát ở Ninh Bình từng là một dòng gốm nổi tiếng, nhưng đã mai một trong quá khứ do nhiều nguyên nhân như chiến tranh và sự cạnh tranh từ các dòng gốm khác. Tuy nhiên, gốm Bồ Bát đã được khôi phục và phát triển, góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa lịch sử của vùng đất cố đô trầm mặc. Ngày nay, sản phẩm gốm sứ Bồ Bát vô cùng phong phú, từ các vật dụng hàng ngày như ấm chén, bát đĩa, lọ hoa, đến những món đồ lưu niệm và trang trí như chuông gió, vòng cổ, tranh gốm nghệ thuật. Tất cả đều được chế tác tinh xảo, phủ lớp men gan độc đáo – loại men giả cổ với màu trắng, độ bền cao và bề mặt mịn màng.
Với sự sáng tạo và tình yêu dành cho quê hương, những nghệ nhân trẻ đã tạo ra các sản phẩm không chỉ đẹp về hình thức mà còn mang đậm dấu ấn văn hóa địa phương. Các danh lam thắng cảnh nổi tiếng như Cố đô Hoa Lư, bến thuyền Tràng An, chùa Bái Đính, Tam Cốc – Bích Động… đều khéo léo lồng ghép các sản phẩm gốm sứ, làm nổi bật nét độc đáo riêng biệt của gốm Bồ Bát.
Nguồn: Sở Thông tin và Truyền thông Ninh Bình - UBND tỉnh Ninh Bình
Vai Trò Của Gốm Sứ Ninh Bình Trong Văn Hóa Và Đời Sống
Gốm sứ Ninh Bình là một phần quan trọng trong văn hóa địa phương, mang dấu ấn truyền thống lâu đời và tâm hồn của con người Ninh Bình. Ngày nay, gốm sứ Ninh Bình không chỉ được sử dụng trong đời sống mà còn là sản phẩm xuất khẩu, mang lại nguồn thu đáng kể cho người dân địa phương.
Nghề gốm còn góp phần thu hút du khách đến tham quan và trải nghiệm tại các làng nghề truyền thống. Gốm sứ Ninh Bình gắn liền với lịch sử và văn hóa của vùng đất cố đô Hoa Lư. Thể hiện sự giao thoa giữa nghệ thuật gốm truyền thống và nhu cầu sử dụng của người dân qua các thời kỳ lịch sử.
Những đặc điểm này khiến gốm sứ Ninh Bình không chỉ được yêu thích trong nước mà còn có tiềm năng xuất khẩu, mang văn hóa Việt Nam ra thế giới.
Xem thêm: