
Văn Hóa Làng Nghề Gốm Ở Việt Nam - Bức Tranh Đa Sắc Văn Hóa
-
Người viết: Xuân MKT
/
Văn hóa làng nghề gốm ở Việt Nam là những dấu ấn sâu sắc trong bức tranh đồng bộ của văn hóa dân tộc. Không chỉ là nơi sản sinh ra những sản phẩm gốm sứ gắn liền với đời sống hàng ngày, làng nghề gốm còn mang trong mình những giá trị văn hóa truyền thống vô giá.
Làng nghề gốm ở Việt Nam không chỉ nổi tiếng bởi những sản phẩm tinh xảo, mà còn là nơi lưu giữ và phản ánh sâu sắc giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Với lịch sử hàng trăm năm, các làng nghề gốm như gốm Bát Tràng (Hà Nội), Phù Lãng (Bắc Ninh), hay Lái Thiêu (Bình Dương), Phước Tích (Thừa Thiên Huế),... đã trở thành những dấu mốc không thể bỏ qua trong bức tranh đa sắc văn hóa Việt Nam.
Nét Văn Hóa Độc Đáo Tại Các Làng Nghề Gốm Sứ
Mỗi làng nghề gốm sứ ở Việt Nam đều mang trong mình những nét đặc trưng riêng biệt, tạo nên bản sắc văn hóa đồng thời thể hiện sự phong phú của nghệ thuật dân gian. Làng gốm Bát Tràng (Hà Nội), nổi tiếng với những sản phẩm gốm sứ men lam, men rạn, men hỏa biến đặc trưng, mang phong cách thanh lịch, trang nhã. Làng gốm Phù Lãng (Bắc Ninh), với phong cách gốm sứ mộc mạc, họa tiết, hoa văn đơn giản nhưng tinh tế. Dòng gốm Chu Đậu (Hải Dương) nổi tiếng với dòng gốm sứ có màu men trắng chàm (men trắng trong với hoa văn màu xanh) chiếm số lượng cao nhất và men tam thái (men trắng trong với hoa văn ba màu vàng, đỏ nâu và xanh lục). Còn làng gốm Thanh Hà (Hội An) thì được biết đến nhờ sự đa dạng về màu sắc và phong cách thân thiện với môi trường.
Ngoài ra, các làng nghề gốm còn đóng góp vào phát triển du lịch, mang đến những trải nghiệm sâu sắc về lịch sử và đời sống truyền thống của người Việt. Làng nghề gốm sứ và các sản phẩm gốm sứ cũng là nơi giao thoa văn hóa khi khách du lịch quốc tế đến tham quan và tìm hiểu về làng nghề của nước mình.
Gốm Chu Đậu - Nguồn Chu Đậu BRG Group
Vai Trò Của Làng Nghề Trong Việc Giữ Gìn Bản Sắc Dân Tộc
Làng nghề gốm là những kho báu sống về nghệ thuật truyền thống, đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn bản sắc dân tộc. Giữ gìn làng nghề cũng là để bảo tồn kỹ thuật truyền thống. Những kỹ thuật như nhào đất, tạo hình, vẽ, khắc, chạm tạo hoa văn, tráng men và nung gốm đều đòi hỏi tay nghề tinh tế và kinh nghiệm được truyền lại qua nhiều thế hệ.
Làng nghề gốm sứ được giữ gìn cũng góp phần thúc đẩy văn hóa địa phương phát triển. Mỗi làng nghề đều mang trong mình những phong tục, truyền thuyết, và nghi lễ độc đáo. làng nghề cũng giúp kết nối cộng đồng. Khi người dân trong làng cùng nhau quây quần, tề tựu về một mối để duy trì một làng nghề, một bản sắc, thì lúc ấy tình đoàn kết, tình làng nghĩa xóm, những câu chuyện thôn quê, làng mạc được tiếp diễn. Đồng thời, việc giữ gìn làng nghề cũng giúp cho nền kinh tế của làng được phát triển, được đẩy mạnh. Có như vậy, những người trẻ của thế hệ sau càng có tinh thần kế thừa làng nghề của cha ông để lại.
Những Câu Chuyện và Phong Tục Đặc Trưng Của Làng Nghề Gốm
Lễ hội truyền thống làng cổ Bát Tràng là một lễ hội độc đáo với nhiều hoạt động hấp dẫn như rước nước, cúng tế và lễ hội văn nghệ, du khách sẽ được trải nghiệm và tham gia vào không khí vui tươi của làng gốm Bát Tràng…
Theo đó, Lễ rước nước, tắm bài vị, rước bài vị được diễn ra từ Miếu Bát Tràng và rước về Đình Bát Tràng, buổi lễ diễn ra trong không khí trang nghiêm với cờ phướn và kiệu đỏ rực rỡ giữ một vùng. Mâm lễ dâng lên rất hoành tráng được gọi là Tam chính gồm 1 Con Trâu tơ thui béo, 1 con dê thui béo, 1 con heo sữa quay. Mâm cỗ bao gồm 6 mâm cỗ mặn và 4 mâm xôi.
Sau khi tế lễ xong, các quan viên chức sắc đại diện các dòng họ trong làng sẽ chia nhau mâm hưởng lộc thánh như là phần thưởng mà Thánh ban cho người dân. Lễ rước nước là nghi thức quan trọng nhất của lễ hội, phần nghi lễ được thực hiện nghiêm trang. Chủ tế lễ sau khi dâng lễ lên thần sông sẽ đại diện dân làng xin nước thiêng từ sông Hồng và lọc qua tấm vải đỏ để rước nước về Đình cổ Bát Tràng.
Phần hội được tổ chức với nhiều trò chơi đặc sắc khác nhau và tạo nên nét đặc trưng riêng những nổi bật và ấn tượng nhất có lẽ là trò chơi cờ người và hát thờ. Để tổ chức cho trò trò cờ người thì hai đội chơi sẽ chọn ra 2 bà tướng cờ được cho là người người có phẩm hạnh, đạo đức tốt và giàu có nhất trong làng để làm tướng. Mỗi tướng bà sẽ nhận nuôi 16 thiếu nữ độ tuổi từ 10 đến 15 vừa xinh đẹp vừa nết na để nuôi ăn uống và cho mang áo quần đẹp. Các cô gái sẽ được cho rèn luyện tập làm cờ người trong một tháng mới được thi đấu trình diễn ở sân đình. Những chuẩn bị công phu cả tháng trời đủ để thấy trò chơi này quan trọng và hấp dẫn đến thế nào. Sau 3 chầu thi và 4 chầu cầm cờ đội nào vượt qua sẽ được hát thờ trong lễ hội của năm.
Văn Hoá Làng Nghề Gốm Ở Việt Nam
Văn hóa làng nghề gốm ở Việt Nam là bức tranh sinh động về bản sắc dân tộc, nơi hội tụ những giá trị nghệ thuật, tinh thần đoàn kết, và tình yêu quê hương. Giữ gìn và phát huy các làng nghề gốm không chỉ là bảo tồn truyền thống, mà còn là góp phần làm phong phú văn hóa quốc gia trong thời đại mới.
Văn hóa làng nghề gốm ở Việt Nam không chỉ là một phần của bản sắc dân tộc, mà còn là cây cầu kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa con người và nghệ thuật. Các làng nghề gốm, với những giá trị độc đáo của mình, sẽ luôn là một bài học sâu sắc về tính sáng tạo và tâm huyết với nghề.
Xem thêm: